نمایش گروهی نقاشی؛ « همسان »
مهرناز غفوریان، وستا كاویانی، حسین شاه‌طاهری
۱۳۹۴/۱۱/۱۶ - ۱۳۹۴/۱۰/۲۸
« همسان »
نمایش گروهی نقاشی؛
مهرناز غفوریان، وِستا كاویانی، حسین شاه‌طاهری
16 – 28 بهمن 1394
نگارخانۀ نگر
تاریخ هنر آكنده از تصویر حیوانات است. شاید حتی بتوان با اندكی تساهل مدعی شد هنر اساساً با نقش‌اندازیِ حیوانات بر دیوار و سقف غارها آغاز شده. از آن پس تا به امروز، حیوانات در هنر از هر نوعی، در قالب تزیین و آرایه گرفته تا نماد و تمثیل، ظاهر شده‌اند. شاید دلیل اقبالی كه اكنون به صُور خیال حیوانی، هم از جانب هنرمندان و هم از سوی مخاطبان، با آن مواجهیم، برآمده و شدت‌ْیافته از رابطۀ نه چندان صمیمانۀ ما آدمیان با طبیعت و ساكنان آن باشد. موقعیت ما در مواجهه با حیوانات، آمیزه‌ای از حیرت و مقابله است؛ در حالی كه در باغ‌وحش با تحیر به آنها خیره میشویم، اگر آنها را در خیابان ببینیم می‌گریزیم و از مواجهه احتراز می‌كنیم.
به نظر می‌رسد انسان‌ها هنوز هم حیوانات را خوب نمی‌شناسند و از این حقیقت كه تعامل با آنها چگونه باید باشد – یا می‌تواند باشد – بی‌اطلاع‌اند. چنین سرگشتگی و التهابی الهام‌بخش هنرمندان می‌شود تا بكوشند پاسخی برای این پرسش بیابند كه حیوان بودن، انسان بودن، و یا هم‌زمان، هر دوی آنها بودن، چه معنا و مفهومی می‌تواند داشته باشد. از جمله مضامینی كه در این باره دستمایۀ خلق آثار بسیاری قرار می‌گیرد، تقابل دیرپای اهلی/ وحشی و دوگانیِ گیج‌كنندۀ انسان/ حیوان است. هنرمندان همچنین از تصویرپردازیِ حیوانی مدد می‌گیرند تا خشم و انزجارشان را از گستره‌ای از جنایت‌هایی كه به نام دانش از جانب گونۀ انسانی بر حیوانات یا طبیعت روا می‌شود، ابراز كنند.
اما از سویی دیگر، هستند هنرمندانی نیز كه – همچون بسیاری در سرتاسر تاریخ هنر – حیوانات را نقش می‌زنند تا زیباییِ نابِ فُرم و ریخت و تنوع آنها، و نیز جانِ بی‌قرار و روح پویا و پُرتحرك‌شان را بزرگ بدارند. به این ترتیب، هر چند شاید به نظر برسد این آثار دربارۀ حیوانات‌اند، اما در واقع دربارۀ خود ما هستند: دربارۀ آنكه چگونه فكر، و چگونه احساس می‌كنیم. گویی در آخر كار با آنها رو در رو میشویم تا در آیینۀ هستیِ دیگرگونۀ آنها خودمان را تماشا كنیم.
حسین شاه‌طاهری، مهرناز غفوریان و وستا كاویانی در دومین كارنمای گروهی‌شان، نگاه به خویشتنِ انسانی در قالب پرتره‌پردازی را – كه كارمایۀ اولین نمایش جمعی آنها بود – فرو می‌گذارند تا در كوشش خلاقانۀ تازه‌ای به این نیمۀ دیگرِ حیوانی در عرصۀ هستی، از روی تأمل چشم بدوزند.
مهرناز غفوریان با همان دقیق‌پردازی و ظرافت واقع‌گرایانۀ پیشین، حسین شاه‌طاهری با ضربه‌قلم‌های خودانگیخته و رنگ‌ْریختگی‌های تپنده، و وستا كاویانی با هم‌نشین‌سازیِ بیانگرانۀ خواب و رویا، می‌كوشند تصویری آشنا از « همسانِ » حیوانیِ آدمی به دست دهند. شاید به واسطۀ این تجربه دریچه‌ای گشوده شود بر منظری نو از پیوند انسان و حیوان، و در مرتبه‌ای دیگر، سبب‌سازِ تعمقی دوباره بر خویشتنِ انسانی گردد.
حمیدرضا كرمی