محاق

محاق

علیرضا چمک متولد 1366 آبادان است و بیشتر عمر و تحصیلات خود را در آنجا گذرانده است. تولد در سال‌های اوج جنگ در خوزستان، شاید کلید خوانش آثار چمک باشد. در مجموعه‌های پیشین او، با صحنه‌هایی از غرق شدن و تعلیق در لامکان، مواجه بودیم. سوژه‌های او عموما بدن‌هایی بی‌جان و افرادی بهت‌زده بودند. او غالبا درگیر عناصر معماری تزئینی اسلامی در پس‌زمینه بود.

در مجموعه محاق، هیچ خبری از آن تزئینات معماری اسلامی پرطمطراق نیست؛ به جز یک مورد که در دایره‌ای از تزئینات معماری انتظار می‌کشد. باقی سوژ‌هایِ رنجور چمک‌ در خلاء و یا شاید محاق هستند. گویی آنان دیگر گذشته‌ای ندارند که به آن افتخار کنند یا نگران از دست دادن آن باشند. سوژه‌های او این‌بار در درون بحران نیستند، بلکه موقعیتی پسابحرانی دارند. لب‌های خشک و چشمان حسرت‌زده آن‌ها نشان از خو کردن به وضعیت موجود دارد. کلاه، به عنوان شاخص‌ترین مولفه‌ی کارهای چمک که بیشتر شکل خانه، پرنده و گنبد داشت، در اثری به قفسی تنگ برای پرندگان تبدیل می‌شود. قفسی تنگ که درگیری او با مفاهیم سفر و خفقان را بهتر می‌رسانند. محاق، سه شب آخر ماه قمری است که در آن ماه از چشم ناظر زمینی پنهان است. آیا سوژ‌ه‌های جدید چمک در انتظار ماه نو این طور ملتمسانه منتظر هستند؟

 او هنوز هم از تمام جذابیت‌های تزئینی چه ایرانی و چه غیرایرانی به بیشترین حد خود استفاده می‌کند. گویی ابایی از ناهم‌خوانی آشکار جانوران و خانه‌های کارتونی، با معماری اسلامی و مانکن‌های اغواگرِ اورینتال ندارد و می‌خواهد تمام مخاطبان گم‌گشته در عصر تصویر را به هر انگیزه‌ای شده جلب کند.

رائیکا خورشیدیان، اسفند 1399